Horhor Bahçeleri tehdit altında

• Kale eteklerinde bulunan binlerce yıllık “Horhor Bahçeleri”nde onlarca ağaç kesilirken, bahçe çöplüğe dönüşmüş durumda. Birçok uygarlığın merkezi olan kale ve çevresi, birinci derece SİT alanı olmasına rağmen bakımsızlık nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Yaklaşık 3 bin yıllık Horhor Bahçeleri, ismini kalenin altından çıkan doğal kaynak suyundan aldığı gezgin ve tarihçilerce ifade edilirken, bahçedeki her bir ağaç kalınlığı ve gökyüzünün maviliğine uzanan dallarında yüzlerce yılın izlerini taşıyor. Dalların gövdeyle birleştiği yerden kesilen onlarca ağacın yapraklı kısımları ise hala yerde duruyor.

Yaklaşık 3 bin yıllık geçmişe sahip bahçe, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca "doğal sit-nitelikli doğal koruma alanı" olarak tescilli. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ücretli olarak giriş yaptığı bahçede onlarca ağaç yakılarak veya kesilerek yok ediliyor. Ağaçlar için kalenin ön girişinde güvenlik bulunmasına rağmen  kıyım önlenemiyor. Ağaç kıyımını sorduğumuz güvenlik görevlileri, durumdan haberlerinin olmadığını öne sürüyor. 

Bir tarafta kıyım, diğer tarafta çöp yığını

Bahçede sadece ağaçların değil, yeşil alanın da ziyaretçiler tarafından atılan ve doğada yok olması binlerce yılı bulan; plastik, şişe ve çeşitli atıklarla çöplük alanına dönüştürüldüğü görülüyor. Bu nedenle birçok kuş türü ve canlı çeşidinin yaşam alanı da tehdit altında. 

Bölgeyi turizmin odağı haline getirmek iddiasıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı, Van Valiliği ve kayyum yönetimindeki Büyükşehir Belediyesi tarafından 2023 yılında yapılan restorasyonla tarihi ve doğal görünüm yok edildi. Bir taraftan kalenin ön ve arka tarafında iş makinalarının kazı işlemi sonucu kalenin üzerinde bulunduğu kayanın altından doğal kaynak suyunun yönünün değiştirilmesine yol açıldığı gözlemlenirken, diğer taraftan yine kazı sonucu ağaçların su ihtiyacının büyük bir bölümünü bataklıktan karşılaması ile batak bir şekilde çıkan suyun yönü değiştirildi.

ZELAL TUNÇ - JİNNEWS/WAN