• Basın özgürlüğü alanında 2024'ün ilk çeyreğinde olumlu bir değişim yaşanmadı.

Ocak - Şubat - Mart aylarını kapsayan BİA Medya Gözlem Raporu'na göre; Terörle Mücadele Kanunu ve Türk Ceza Kanunu temelinde yargılanan en az 195 gazeteciden 14’ü toplam 25 yıl 7 ay hapse mahkum edildi. İktidar, gazetecileri kamuoyu önünde tehdit etmeye ve online haberciliğe yönelik sansürü sonuna kadar kullanmaya devam etti. Gazeteci tutuklama döngüsünün son üç ayda daha ziyade yerel gazetecileri hedef aldığı; onlarca haberciye yönelik adli kontrolün “mahpusluğun bir başka şekli” olarak dayatıldığı görüldü.

Türkiye’de en az 195 gazeteci, hapis cezası istemiyle Ocak - Mart aylarında mahkemeye çıktı. Ayrıca 6 gazeteci de toplam 2 milyon 900 bin TL’lik tazminat davası kapsamında yargılanıyordu. 

Ocak - Mart aylarında görülen yargılamalarda, 6 gazeteci 21 yıl 10 ay hapis, 6 gazeteci 1 yıl 9 ay 20 gün hapis ve 22 bin 160 TL adli para cezası, iki gazeteci de 1 yıl 11 ay 10 gün hapse mahkum edildi. Bu dönemde 14 gazeteciye verilen hapis cezalarının toplamı 25 yıl 7 ay oldu. Ceza davalarından yargılanan 18 gazeteci de beraat etti.

Ocak - Mart döneminde en az 11 gazeteci gözaltına alındı. İşlemler sırasında, son yıllarda da yaygınlık gösteren “ters kelepçe” gibi onur kırıcı muamele ve işkence şikayetleri ile “adli kontrolle salıverme” gözlendi. Söz konusu üç aylık dönemde, en az iki gazeteci ve iki medya kuruluşu saldırıların hedefi oldu, 5'i de tehdit edildi.

“Cumhurbaşkanı” sanığı

Son üç ayda en az 20 gazeteci ve karikatüristin adı “Cumhurbaşkanına hakaret” gerekçesine dayandırılan davalarda geçti. Bu dosyalardan toplam 93 yıl 4 ay hapis cezası isteniyordu. Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçildiği Ağustos 2014'ten bu yana hapis veya para cezasına mahkum edilen gazetecilerin sayısı 76’yı buldu. 

Online sansür hizmeti

Ocak - Mart 2024 döneminde, “kişilik haklarını ihlal” gerekçesiyle online haberciliği keyfi şekilde susturmak için başvurulan sansür, Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararından sonra da sansür fırsatçılığı olarak sürdü. AYM kararından sonra da en az 41 gazetecilik içeriğine “kişilik hakları” gerekçesiyle erişim engeli veya haber silme kararı verildi.

42 milyon TL’lik ceza

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Ocak-Mart 2024 döneminde haber ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına toplam 29 kez idari para cezası ve bir kez yayın durdurma cezası verdi. Kurul, TV kuruluşlarına toplam 42 milyon 172 bin 592 TL idari para cezası verdi. Rapor döneminde radyolara toplam 86 bin 179 TL idari para ceza verilmedi.

 

* * *

Gazeteci Alayumat Silivri'de

İstanbul, Ankara ve Riha’da 23 Nisan’da yapılan ev baskınlarında 9 gazeteci gözaltına alındı. Mesleki faaliyetleri nedeniyle gözaltına alınan Özgür Basın emekçilerinden, Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri Esra Solin Dal ve Mehmet Aslan ile gazeteci Erdoğan Alayumat, “Örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklanarak cezaevine konuldu. Gazetecilere yaptıkları haberler, haber kaynakları ile yaptıkları telefon görüşmeleri ile sanal medya paylaşımları soruldu ve tutuklanmalarına gerekçe yapıldı. Gazeteci Erdoğan Alayumat, tutulduğu Metris Cezaevi’nden Silivri'deki Marmara 5 Nolu Cezaevi’ne sevk edildi.